Nederland Lekker Leesland
De leesvaardigheid van basisschoolkinderen is beroerd. Al jaren eigenlijk. De inspectie slaat dan ook alarm. Niet voor het eerst en het verbaast me niet. Zolang we antwoorden zoeken op het systeempad waar de problemen ontstaan, zullen kinderen niet beter gaan lezen. Het is tijd voor een mens- en wereldgericht pad. Tijd voor ontwikkeling van binnenuit.
Meten is weten? Opvallend in de hele discussie over de belabberde leesvaardigheid is dat wat we meten weinig lijkt verbonden met wat we weten. Zo weten we vanuit vele onderzoeken dat leesmotivatie cruciaal is voor een goede leesontwikkeling. Maar of een kind van binnenuit gemotiveerd is om te lezen, meten we niet. Hoe gek dat ook klinkt. Er is in scholen weinig beeld van ieders leesmotivatie. En dat terwijl het een bijzonder grote voorspellende factor is voor het worden van ‘een goede lezer’.
Het probleem zit minder in wat we weten maar meer in wat we meten.
Motivatie van binnenuit Waarom wordt scholen niet gevraagd welk percentage van de kinderen gemotiveerd is om te lezen en hoe ze dat weten? En wat ze doen als blijkt dat de motivatie bij een kind daalt? Waarom krijgt die leraar Nederlands niet als voornaamste opdracht ervoor te zorgen dat alle leerlingen betrokken zijn en van binnenuit gemotiveerd om te lezen? Dat ze lol hebben in het lezen van boeken, dat ze met elkaar praten over boeiende teksten, dat ze zelf schrijvers zijn, dat ze leesclubs vormen, schrijvers interviewen, voorgelezen worden, voordragen uit eigen werk?
Zou dát niet de opdracht moeten zijn voor het onderwijs? Zorgen dat ieder kind leest en wíl blijven lezen?
Meer dan techniek Inmiddels is er veel relevant onderzoek op het gebied van lezen. In binnen- en buitenland. Duidelijk is in ieder geval dat goed lezen meer is dan het beheersen van een techniek. Iets anders dan in hoog tempo woorden ratelen. Meer dan kennis van de wereld en woordenschat. Iets anders dan het aanleren van bepaalde strategieën. Weinig te maken met goed scoren op quizvragen in een toets.
Conclusie is steeds dat leesmotivatie een belangrijke sleutel en graadmeter is voor succes. Voor een leven lang lezen in onze geletterde samenleving.
Het Leesoffensief (2019) is niet voor niets gebaseerd op drie aanbevelingen om een sterke infrastructuur voor leesmotivatie tot stand te brengen: 1. Voer een krachtig en samenhangend leesbeleid; 2. Zorg voor een rijk leesaanbod; 3. Breng een leescultuur tot stand.
Logische aanbevelingen. Want het is eigenlijk heel simpel. Lezen leer je door te lezen. En beter lezen leer je door meer te lezen. Ieder kind wil leren lezen. Leren lezen is een feest! Er gaat een wereld voor je open.
Waar gaat het dan mis? Aan de inzet lijkt het niet te liggen. We zien het belang van een goede leesvaardigheid. Er wordt werk gemaakt van 'de basis op orde'. Vaardigheden van professionals worden versterkt. Nieuwe inzichten worden gedeeld en er wordt steeds meer duidelijk wat ertoe doet als het over lezen met begrip gaat. Scholen zoeken de samenwerking op met bibliotheken en er is aandacht voor een leescultuur op scholen. Toch zal het tij pas echt keren als de manier waarop we meten verandert.
We gaan beter lezen als motivatie de graadmeter vormt. Als we gaan kijken wat dít kind nodig heeft om van binnenuit gemotiveerd te blijven. Dat vraagt niet om gestandaardiseerde, vergelijkende toetsen. Dat vraagt om vakmanschap. Om contact. Om goed observeren. Om teksten die boeien. En natuurlijk om professionals die zelf zin hebben in lezen :-)
Comments